“Le Cri”
Bốn
chàng trai tuổi đời trên dưới ba mươi – Bùi Chát, Lý Đợi, Khúc Duy, Nguyễn Quán
– đã làm một cuộc “nổi loạn về văn hóa” tại Sài Gòn vào cuối năm 2000. Đến tháng
6/2002 họ chính thức xuất bản một tập thơ “chui” lấy nhan đề là Mở Miệng. Tập thơ được phổ biến bằng
cách “chuyền tay” tại Sài Gòn, việc in ấn do chính “nhà xuất bản” của họ mang tên Giấy Vụn.
Một
trong “tứ nhân bang”, Bùi Chát – một bút hiệu dí dỏm vì vừa “ngọt bùi” lại vừa
“chua chát” của Bùi Quang Viễn – cho biết họ là những sinh viên mới ra trường,
đầy nhiệt huyết và cũng đầy tham vọng cống hiến cho xã hội. Rào cản trước mắt họ
là sự phi lý, trì trệ “đến khó hiểu” trong sinh hoạt văn hóa – văn nghệ tại Việt
Nam. Đó cũng là lý do những người trẻ quyết tâm… Mở Miệng (1).
Về
việc thành lập nhà xuất bản, Bùi Chát cho rằng đó là hệ quả tất yếu của việc chọn
lựa hướng đi, quan điểm thẩm mỹ và cách sinh hoạt văn chương. Họ cũng ý thức:
làm thơ kiểu Mở Miệng thì chỉ có thể
in theo kiểu Mở Miệng. Trong cuộc phỏng
vấn với Nhã Thuyên trên trang web Tiền Vệ, Bùi Chát khẳng định:
“Ban đầu, chúng tôi
cũng không có ý định thay đổi quan điểm của người khác, nhất là các biên tập
viên ở các nhà xuất bản và các quan chức văn nghệ; chúng tôi chỉ muốn họ thấy
dù thừa nhận hoặc không thừa nhận thì vẫn có một dòng văn chương khác đang tồn
tại bên cạnh họ. Thay đổi để phù hợp với thực tế hay không là chuyện của họ
không phải chuyện của chúng tôi”.
Bùi Chát (Ảnh AFP)
Còn
Lý Đợi, một thành viên của nhóm Mở Miệng,
cho biết nhóm được hình thành từ ý tưởng của Bùi Chát. Cái tên Mở Miệng lấy ý từ Kinh Thánh: “Khởi thuỷ là lời”, mà muốn phát ra
thành lời thì phải… mở miệng. Nhóm bốn người này đến Sài Gòn từ hai miền đất nước:
Lý Đợi, Khúc Duy, Nguyễn Quán gốc từ Quảng Nam – Đà Nẵng ở miền Trung và Bùi
Chát từ Hố Nai, xứ của dân di cư Công giáo vào Nam năm 1954 khi đất nước bị
chia cắt.
Cũng
trong cuộc phỏng vấn của Nhã Thuyên, Lý Đợi nói rõ những suy nghĩ của mình: “Suy cho cùng, một tác phẩm văn chương cũng
giống như một sản phẩm hàng hoá, đều có thể được mua bán, trao đổi, biếu tặng...
Cho nên, nếu một cơ sở xuất bản chính thống nào có thoả thuận hay hợp đồng rõ
ràng, thoả đáng cho việc dùng tác phẩm, thì tôi nghĩ việc in ấn chỉ còn là
phương tiện. Chính thống hay ngoài luồng, chẳng qua cũng là cách xuất bản, vấn
đề còn lại, làm thế nào để đôi bên cùng có lợi và cùng được tôn trọng. Tuy
nhiên, theo tôi thấy, lúc mà Mở Miệng xuất hiện thì các cơ sở xuất bản chính thống
chưa làm được điều này”.
Như
vậy, Mở Miệng muốn bày tỏ quan điểm của
mình đối với cuộc sống hiện nay qua đường văn chương, chữ nghĩa. Việc thành lập
Mở Miệng và Giấy Vụn là phản ứng của họ trước vấn đề kiểm duyệt và cấp phép xuất
bản hiện hành. Họ chỉ muốn “bình thường hoá” việc tự do ngôn luận, tự do sáng
tác và tự do xuất bản.
Lý Đợi (Ảnh Trần Việt Đức)
Trong
con mắt của chính quyền, nhóm Mở Miệng
biểu hiện cho một sự bất an về chính trị khi họ đứng ra thành lập “nhà xuất bản”
Giấy Vụn với phương tiện in ấn bằng
máy photocopy. Giấy Vụn mặc nhiên từ
chối, thậm chí còn thách thức sự kiểm duyệt của nhà nước để tự hiện hữu như một
“đối trọng” của hệ thống xuất bản chính thống do nhà nước kiểm soát từ đầu đến
cuối.
Bản
thân Bùi Chát, người phụ trách nhà xuất bản Giấy
Vụn, đã nhiều lần bị bắt bớ. Những người trong nhóm cũng không ít lần bị gọi
lên công an. Dưới mắt chính quyền, Mở Miệng
và nhà xuất bản Giấy Vụn không phải
là “một hiện tượng văn học”, mà lại là “một hiện tượng chính trị”.
Trong
bài viết Meike Fries – Kẻ thù của nhà nước
(1) do Phạm thị Hoài dịch có đoạn đối thoại giữa Bùi Chát và phóng viên báo
Zeit sau một cuộc thẩm vấn tại trụ sở công an:
“Họ nhắc đi nhắc lại
các biên bản từ những cuộc thẩm vấn trước đây và lặp lại toàn các câu hỏi giống
nhau”, Bùi Chát kể. “Ai đứng đằng sau các anh, ai tài trợ? Mở Miệng có quan hệ
với những nước nào? Có liên lạc với những văn nghệ sĩ, trí thức, luật sư nào?”
Rồi họ cho anh xem những văn bản luật pháp và bảo rằng in sách không có giấy
phép của nhà nước là bị nghiêm cấm. Bùi Chát cho biết, anh đã quen với những vụ
“làm việc” như vậy với công an ở TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, nỗi sợ vẫn thường
xuyên rình rập.
…
“Anh đến ăn mừng với
bạn bè vì anh vừa được thả. Trên đường về nhà, có bốn người đàn ông đi xe máy
bám theo anh. Anh dừng xe, hỏi vì sao. Không một lời đáp, họ đánh anh vào ngực,
vào lưng và rất nhiều lần vào đầu. Vài ngày sau, Bùi Chát gửi email cho tôi [phóng viên báo Zeit], thông báo. Một trong số những người đó bảo:
“Mày còn thò mặt đến con hẻm này thì chúng tao giết.”
Bùi Chát sống ở chính
con hẻm đó”.
Bùi Chát, Khúc Duy, Lý Đợi, Nguyễn Quán cùng… Mở Miệng
(Ảnh chụp năm 2006)
Tập
thơ Vòng tròn sáu mặt của 6 tác giả Mở Miệng – Bùi Chát, Lý Đợi, Khúc Duy,
Nguyễn Quán, Hoàng Long và Trần Văn Hiến – ra đời năm 2002 và tiếp theo là sự
xuất hiện của nhà xuất bản Giấy Vụn.
Khác với các nhà xuất bản “ngoài luồng” khác chỉ cho ra đời một vài tác phẩm rồi
dừng, Giấy Vụn không chỉ xuất bản các
tác phẩm của Mở Miệng mà còn của nhiều
tác giả khác.
Bùi
Chát khẳng định: “Các tác phẩm do Giấy Vụn
xuất bản luôn tôn trọng bản quyền của tác giả”. Đã có hơn 40 đầu sách thuộc
nhiều thể loại, lĩnh vực được Giấy Vụn
giới thiệu đến tay bạn đọc gần xa, trong có hơn 10 cuốn của nhóm Mở Miệng.
Theo
lời Lý Đợi, những cuốn sách đầu tiên anh và Bùi Chát phải tự làm theo cách thủ
công tất cả các công đoạn từ việc biên tập, sửa lỗi chính tả, vẽ bìa, in ấn,
xén giấy, đến dán bìa, đóng gáy… Nếu trước đây Giấy Vụn phải in sách bằng “công nghệ tự mình đến tiệm photocopy” thì
hiện nay chỉ cần gởi bản thảo hoàn chỉnh qua email, cùng với những yêu cầu là sẽ
có sách.
Bùi
Chát, người chịu trách nhiệm chính của Giấy
Vụn, tiết lộ: “Nhiều đầu sách do độ
nhạy cảm cùng với yêu cầu cao đã bị nơi photocopy tăng giá, nhưng để có cuốn
sách hoàn hảo phải chấp nhận”. Có lẽ vì thế mà blogger Nhị Linh (dịch giả
Cao Việt Dũng) nhận xét: “Sách của Giấy Vụn
đủ đẹp để làm ghen tị toàn hệ thống xuất bản Việt Nam từ chính thống đến ngoài
luồng”.
Tập
thơ Khi kẻ thù ta buồn ngủ của Lý Đợi
được in thành 2 phiên bản. Bản bìa màu vàng do nhà xuất bản Giấy Vụn in và phát hành trong giới độc
giả tiếng Việt và bản bìa màu xanh do quỹ thơ Eva Tas Book xuất bản tại châu
Âu, phục vụ người đọc trong cộng đồng tiếng Anh.
“Khi kẻ thù ta buồn ngủ”, bản tiếng Việt, Nxb Giấy Vụn
Khi kẻ
thù ta buồn ngủ
………………
Thì
chúng ta đã ngủ
Vợ và
con gái và bọn đàn bà [nói chung] đang mơ ăn thù đủ
Đám nhà
thơ nghĩ mình nằm trong hũ
Bọn
chính khách thì móc đứng mình trong tủ
Bọn
công an mắt bị bưng mủ
Tất cả
là giấc ngủ
Quên đi
chuyện ấp ủ
Nguyên
đây chỉ vần… ủ!
Chúng đột
kích ta từ phía sau
Mở
toang cửa vào vườn rau
Đắp đường
làm cầu
Diệt
xong bến Văn Lâu
Giành
đánh trống chầu
Có trời
mới biết nó là gì
Có trời
mới biết nó là gì…
Thì đó
là bản sắc văn hóa Việt Nam
Nó giống
như một xác chết thối
Giống
như một cái gối cũ
Như một
vết thương bưng mủ
Được
lôi lên từ vũng bùn
Đầy mùi
xú ế…
Chứ còn
nghi ngờ gì nữa, rõ khổ…
When Our Enemy Falls Asleep, Nxb Eva Tas Book
Ở
nước ngoài, hoạt động của Bùi Chát và nhóm Mở
Miệng trong việc đương đầu với kiểm duyệt của chính quyền đã gây được tiếng
vang. Trung tâm Văn bút Thụy Điển đã chọn anh làm thành viên danh dự. Hiệp hội
các Nhà xuất bản Quốc tế (The International Publishers Association, IPA) chọn để
trao giải Tự do Xuất bản năm 2011. Lễ trao giải diễn ra tại Hội chợ sách Buenos
Aires, Argentina.
IPA
đã giữ kín thông tin này, trước khi Bùi Chát rời khỏi Việt Nam đến Argentina nhận giải. Nhưng khi về nước,
anh bị công an bắt và tạm giam 48 tiếng đồng hồ. Các tập thơ anh mang theo, giải
thưởng và bằng chứng nhận đều bị tịch thu.
Bùi Chát nhận giải thưởng Tự Do Xuất bản năm 2011
tại Hội chợ sách Buenos Aires
Gần
đây, khi bàn đến những hệ lụy của “Mở Miệng
& Giấy Vụn” người ta nghĩ ngay tới Nhã Thuyên, người đã nhiều lần phỏng
vấn các thành viên của nhóm Mở Miệng,
lần thứ nhất ngày 05/11/2010 và lần phỏng vấn bổ sung ngày 09/01/2011. Nhã
Thuyên viết phần tựa bài phỏng vấn đăng trên Tiền Vệ như sau:
“Vào tháng 11 năm
2010, khi nhóm Mở Miệng và hoạt động xuất bản của nhóm thông qua “cơ quan ngôn
luận” là nhà xuất bản Giấy Vụn đã đi được một chặng đường dài gần 9 năm, tôi đã
đề nghị phỏng vấn Lý Đợi và Bùi Chát, với mục đích ban đầu là làm tư liệu cho một
nghiên cứu cá nhân về “những tiếng nói ngầm trong thơ Việt Nam hậu đổi mới”
(nghiên cứu này vẫn đang được tiến hành với sự hỗ trợ một phần của tổ chức ANA
- Artsnetworkasia).
“Thực hiện cuộc phỏng
vấn này, tôi muốn tìm hiểu một cách tương đối kĩ lưỡng về sự hình thành, phát
triển, những hoạt động cũng như những vấn đề xung quanh sáng tác và hoạt động
xuất bản của Mở Miệng và nhà xuất bản Giấy Vụn. Một phần vì khoảng cách địa lý [Nhã Thuyên ở Hà Nội
còn nhóm Mở Miệng ở Sài Gòn], một phần vì cuộc phỏng vấn sẽ phải kéo dài
và nhiều vấn đề có lẽ chỉ có thể rõ ràng và thuận tiện trình bày trên văn bản,
chúng tôi thống nhất là phỏng vấn qua email.
Từ phía người phỏng vấn,
tôi cũng cảm thấy vài bất lợi như sự đứt đoạn hay việc không được cảm nhận trực
tiếp thái độ, cảm xúc của những người cùng trò chuyện. Do đó, sau khi nhận được
trả lời phỏng vấn lần 2 vào ngày 9/1/2011, tôi có nghĩ tới một dịp tiếp xúc trực
tiếp để trao đổi thêm một vài vấn đề để hoàn tất cuộc phỏng vấn”.
Nhà văn Nhã Thuyên
Nhã
Thuyên là bút hiệu của cô giáo Đỗ Thị Thoan, giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội.
Cô giáo Thoan vào năm 2010 đã soạn một luận văn thạc sĩ nghiên cứu về nhóm thơ Mở Miệng với nhan đề “Vị trí của kẻ bên lề: Thực hành thơ của
nhóm Mở Miệng từ góc nhìn văn hóa”.
Đề
tài luận văn đụng chạm đến một hiện tượng rất mới mẻ của văn học đương đại
nhưng Đỗ Thị Thoan đã được bộ môn Lý luận Văn học của khoa Ngữ văn, Đại học Sư
phạm Hà Nội, chấp nhận. Luận văn đó đã được chấm điểm 10, tức là điểm tuyệt đối,
từ năm 2010 nhưng không hiểu sao năm 2013, tức là 3 năm sau, lại có cả một làn
sóng phê phán gay gắt luận văn này. Có nhiều bài viết chỉ trích cả người viết Đỗ
Thị Thoan, người hướng dẫn (Phó giáo sư TS Nguyễn Thị Hòa Bình, trưởng Khoa Văn
trường Đại học Sư Phạm Hà Nội), người chấm và cơ quan chủ quản.
Luận văn Thạc sĩ của giảng viên Đỗ Thị Thoan
Tại
Hội nghị Lý luận - Phê bình Văn học lần thứ III do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức
đầu tháng 06/2013 ở Tam Đảo, nhiều nhà phê bình văn học trong hội đã phê phán
luận văn của Đỗ Thị Thoan, với giọng điệu gay gắt, phẫn nộ, đòi “xử lý trách
nhiệm” của tất cả những ai có dính líu đến bản luận văn.
Nhà
nghiên cứu-phê bình văn học Nguyễn Văn Lưu gọi đó là “một luận văn kích động sự phản kháng và chống đối”. Có người còn
nói rằng: “Đây là một luận văn trá hình
mang nội dung chính trị phản động…”.
Riêng
đối với báo chí “lề phải”, theo tác giả Thanh Phương, tờ Quân đội Nhân dân số ra ngày 07/07/2013 có một trong bài chính luận
mang tựa đề “Một góc nhìn phản văn hóa và
chính trị”, đã kịch liệt lên án bản luận văn của Đỗ Thị Thoan. Tờ báo cho rằng
các thi sĩ trong nhóm Mở Miệng đã
dùng thơ để “hạ bệ các thần tượng, giải
thiêng lãnh tụ và các danh nhân... xúc phạm tình cảm của hàng triệu đồng bào ta
đối với Bác Hồ kính yêu”.
Có
lẽ tờ báo dựa vào đoạn thơ dưới đây trong bài thơ Cùng khổ của Bùi Chát để kết tội nhóm Mở Miệng đã “phạm thượng” với chữ Hồ được viết hoa trong câu “Chúng ta cùng chảy một Hồ nước mắt” (?):
“…Chúng
ta cùng tồn tại trong một môi trường
Chúng
ta được tạo ra làm những cỗ máy
Chúng
ta cùng nhai một loại thực phẩm
Chúng
ta cùng chảy một Hồ nước mắt…”
Bài viết trên tờ Quân đội Nhân dân số ra ngày 7/7/2013
Nói
theo ngôn ngữ ngày nay, Nhã Thuyên và nhóm Mở
Miệng đã bị “ném đá” không thương tiếc. Hệ lụy trước mắt không chỉ bài luận
văn bị đả kích, cô giáo Đỗ Thị Thoan nghe nói còn bị chấm dứt hợp đồng giảng dạy
ở khoa Văn, Đại học Sư phạm Hà Nội và giáo viên hướng dẫn cô cũng bị thôi chức
trưởng bộ môn.
Trong
một chừng mực nào đó, sự kiện này khiến người ta nhớ lại vụ Nhân Văn – Giai Phẩm (3) cách đây nửa thế kỷ. Theo Phạm Xuân
Nguyên trong cuộc trả lời phỏng vấn RFI từ Hà Nội, kiểu đả kích luận văn của Đỗ
Thị Thoan là một lối phê bình “chỉ điểm”. Hiểu theo hình tượng những “mật thám”
ngày xưa “chỉ điểm” để chính quyền bảo hộ bắt những người chống đối. Nhà phê
bình Phạm Xuân Nguyên nhận xét:
“Về nhóm Thơ Mở Miệng,
tôi cũng có thể nói rằng là phần lớn những người phê bình có thể chưa đọc hoặc
không biết gì về nhóm này. Nhóm Mở Miệng bao gồm những người trẻ ở Sài Gòn, đều
đã tốt nghiệp đại học.
Họ làm một thứ thơ
trước hết là nhằm phản ứng lại những thứ thơ đang thịnh hành: thứ thơ du dương,
véo von, hoặc thứ thơ không đi sát đời sống... Họ làm một thứ thơ mà bản thân họ
tự nhận là “thơ dở”, “thơ rác”, “thơ nghĩa địa”, thứ thơ nên “đào đất chôn đi”.
Họ thực hành một thứ thơ nhằm biểu lộ một thái độ. Thơ của họ có những bài tục,
có những bài thơ nhại, tức là lấy một bài thơ quen thuộc, nổi tiếng, sửa đi một
vài từ, thêm một vài từ, biến một bài thơ nghiêm túc thành một bài thơ cợt nhả…”
Tập "Bài Thơ Một vần" của Bùi Chát, Nxb Giấy Vụn
Quả
thật rất khó “tiêu hóa” những ngôn từ & ý tưởng của thơ Mở Miệng như trong bài thơ Vần ‘inh’ của Bùi Chát trong tập thơ Cái lồn bỏ đi & những bài thơ chửi rủa
[bới, lộn], Nxb Giấy Vụn, 2004:
tôi buồn
khóc như buồn nôn
ngoài
phố
nắng
thuỷ tinh
tôi gọi
tên tôi cho đỡ nhớ
thanh
tâm tuyền
[í
quên, bùi chát chớ!]
...
tôi
thèm giết tôi
loài
sát nhơn muôn đời
tôi gào
tên tôi thảm thiết
buồi
chét! buồi chét! bù ù ù ồ ồ ì ì ì ché é é t t t !
bóp cổ
tôi chết gục
để tôi
được phục sinh
vợ tôi
hôm nay bất ngờ có kinh…
Người
ta có nhiều “gout” khi thưởng thức một bài thơ, người thì thích ngôn ngữ của
nhà thơ, kẻ thì thích ý tưởng của người làm thơ. Nhưng nếu đọc thơ Mở Miệng người ta có lẽ phải gạt bỏ những
sở thích “sáo mòn” đó để bước vào một thế giới thơ… “lạ”. Lạ từ cách dùng từ
như Xáo chộn chong ngày (2003) một
hình thức sử dụng chính tả ngược ngạo: trộn
thành chộn, trong thành chong…
Xáo chộn chong ngày là một tập thơ khiến
các nhà ngôn ngữ học phải nhíu mày vì cách phát âm và chính tả. Ẩn ý ở đây nằm
trong sự khác biệt về cách phát âm của hai miền Nam-Bắc. Không phải chỉ mình Hà
Nội nói ngọng (Bùi Chát là người Bắc di cư) cũng không phải giọng Hà Nội “ngọng”
hơn Quảng Nam, quê hương của 3 thành viên còn lại trong nhóm Mở Miệng. Bài Hiện chạng có thể coi là điển hình về phát âm và chính tả trong tập
thơ Xáo chộn chong ngày:
Không
jì có thể đoạt tôi khỏi những bàn tay
cái
nhìn không tương xứng lăm ngón
Jữa con
mắt fải và chái
không fải
cái mũi thò nò xanh
thế jới
lày không thể bóp tôi
những
hình ảnh cũ thay đổi tôi như mới
thái độ
nên cầu ngồi xổm để jơi một vật jưới lước
Người
đọc có cảm giác Mở Miệng muốn đảo lộn
tất cả. Ngay cả ca dao cũng bị họ “chọc ngoáy” như trong bài Du lịch, tập thơ Xin lỗi chịu hổng nổi, Nxb Giấy
Vụn, 2007:
“Đường
vô xứ Huế quanh quanh
Non
xanh nước biếc như tranh bờ hồ
Ai vô xứ
Huế thì vô... quầy lưu niệm”
Bùi
Chát nói với Nhã Thuyên: “Đối với chúng
tôi, văn chương đôi khi là phương tiện, đôi khi là mục tiêu để đạt tới (đôi khi
cả 2), nhưng dù là gì đi nữa chúng tôi cũng không bao giờ giống với thế hệ đi
làm cách mạng ở Việt Nam, nghĩa là không đời nào chúng tôi chịu làm công cụ cho
một ý thức hệ hay tư tưởng nào sai khiến cả”.
Thích
hay không thích thơ Mở Miệng còn tùy
thuộc vào sở thích riêng của từng cá nhân. Có điều ta phải “ngả mũ” trước Mở Miệng và Giấy Vụn đã dũng cảm dấn thân, bất chấp những hệ lụy trước mặt.
Khúc Duy, Lý Đợi, Nguyễn Quán, Bùi Chát
***
Chú
thích:
(1)
Tác phẩm đã in của nhóm Mở Miệng:
·
Bùi
Chát: Xáo chộn chong ngày (2003); Cái lồn
bỏ đi & những bài thơ chửi rủa [bới, lộn] (2004); Tháng
tư gãy súng (2005); Xin lỗi chịu hổng
nổi (2007); và Bài thơ một vần/One-rhyme
poems – thơ song ngữ Anh Việt (2009)
·
Lý
Đợi: Bảy biến tấu con nhện (2003); Trường chay thịt chó (2005); Khi kẻ thù ta buồn ngủ / When our enemy
falls asleep – thơ song ngữ Anh Việt (2010)
·
Các
dự án chính: Vòng tròn sáu mặt (tập
thơ 6 tác giả), Mở Miệng (tập thơ 4
tác giả); Khoan cắt bê tông (tập thơ
chung 23 tác giả), Có jì dùng jì có nấy
dùng nấy (tập thơ chung 47 tác giả).
(2)
Meike Fries: “Der Staatsfeind”, tạp
chí Zeit Campus số 2 (tháng 3&4
2012) của tuần báo Zeit, trang 70-73.
(3) Đọc thêm về Nhân văn – Giai phẩm:
(3) Đọc thêm về Nhân văn – Giai phẩm:
·
Nhân văn – Giai phẩm:
Những nhân vật có liên quan
·
Nhân văn – Giai Phẩm:
Trần Dần, phản cách mạng hay cách tân?
·
Nhân văn - Giai phẩm:
Nhà văn Thụy An
***
Lại được đọc thêm "một góc nhìn mới" của anh NNC. Lâu nay, HN có nghe qua đôi điều về nhóm các nhà thơ và NXB của họ. Bây giờ, được đọc một bài viết công phu, khá hoàn chỉnh và khách quan của anh NNC. Cám ơn anh rất nhiều.
Trả lờiXóaThơ kiểu Tổ Quốc là Cái Lồn Què của Bùi Chát thì có gì đáng ngợi ca. Thơ của một bọn bị giáo dục từ xứ sở Cọng Sản "Bần Cố Nông" nên ngôn ngữ tục tằn hung bạo dơ bẩn. Có gì đáng ca ngợi hỡi mấy tên đần. Cả lũ đần! Chống Cọng thì kiếm cách chống cho sang trọng như Nguyễn Chí Thiện mới đáng ca ngợi. Còn mà giở quẻ "chửi tục" ra thì nên vất thùng rác đi. Đần bó tay!
Trả lờiXóaLý Đợi là phóng viên Văn Bảy của tờ Thể Thao Văn Hóa:
Trả lờiXóahttp://thethaovanhoa.vn/van-hoa-toan-canh/phuot-thu-giorgio-bettinelli-chi-la-cuoi-vespa-xem-hoa-n20130922043416022.htm
Chống đối mà vẫn lãnh lương làm phóng viên cho Thể Hao Văn Hóa là cớm hạng nặng