“Ăn theo”

Hai chữ “ăn theo” chỉ mới xuất hiện trong ngôn ngữ hàng ngày sau năm 1975. Từ ngữ này ám chỉ một hành động dựa vào một biến cố quan trọng nào đó để trục lợi. Chẳng hạn như Thiên niên kỷ 2000 chính là cơ hội “ngàn năm một thuở” để giới kinh doanh và các công ty quảng cáo thực hiện những chương trình tiếp thị.

Mặt hàng của họ có thể là rượu champagne như Moet & Chandon, nữ trang kim cương De Beers, hàng tiêu dùng của tập đoàn LG, hãng xe hơi Kia và thậm chí cả những viên kẹo chocolate bé tí mang nhãn hiệu M&M.

Ở một quy mô lớn hơn, các quốc gia như Singapore, Úc và cả Việt Nam cũng tung ra những chiến dịch tiếp thị du lịch dựa vào dịp thiên niên kỷ mới.

Quảng cáo Du lịch Singapore

Ngay từ đầu năm 1999, Mars Inc., nhà sản xuất kẹo M&M nổi tiếng thế giới, đã tiến hành chiến dịch “ăn theo thiên niên kỷ” tại Mỹ bằng cách tự phong mình là “Kẹo chính thức của thiên niên kỷ mới” qua danh xưng “The Official Candy of the New Millennium”.

M&M: The Official Candy of the Millennium

Công ty Foote, Cone & Belding (Mỹ), nhà sản xuất loại thuốc diệt côn trùng mang nhãn hiệu Raid, cũng tự nhận mình là “The Official Killer of the Millenium Bug”, qua chiến dịch quảng cáo với chi phí lên đến 11 triệu đô la cho hơn 20 thị trường trên toàn cầu.

Cái khéo của chuyên gia quảng cáo Raid là việc sử dụng cụm từ “Millennium Bug” vốn đã trở nên quá quen thuộc với mọi người qua hình tượng “con bọ thiên niên kỷ” mỗi khi liên tưởng đến sự cố máy tính vào ngày đầu năm 2000 (Y2K).

Nguyên nhân là do các máy tính thế hệ cũ, các vi mạch đồng hồ điện tử không thể nhận biết được sự khác biệt giữa các năm 2000 và 1900, bởi vì chúng được lập trình với 2 chữ số cuối cùng của năm nhằm tiết kiệm dung lượng lưu trữ!  

Hãng xe Kia của Đại Hàn cũng “ăn theo” nỗi ám ảnh về Y2K. Đoạn quảng cáo của Kia đưa ra hình ảnh về sự hoảng loạn vào đêm giao thừa thiên niên kỷ khi mà công nghệ thông tin có thể gặp trở ngại nhảy số từ 1999 sang 2000. Cái khéo của các chuyên gia quảng cáo là biến Y2K thành… “Yes to Kia”!

Y2K: The End of the World!?!

Đó là chuyện “ăn theo” của 20 năm về trước. Chuyện bây giờ là con Virus Corona đang trở thành đại dịch toàn cầu, kéo theo những chuyện “ăn theo” cười ra nước mắt trên khắp thế giới. Corona chỉ là một con virus nhỏ bằng 1/900 so với một sợi tóc trên đầu, ấy thế mà lại gây những chuyện khủng khiếp cướp đi sinh mạng của con người.

Người ta đua nhau chen chúc tại các siêu thị “thu gom” từ gạo cho đến mì gói. Đó là tâm lý của đám đông, thấy người khác làm thì cũng… làm theo. Rồi lại khan hiếm khẩu trang đến độ giá cả leo thang vùn vụt. Đấy là chưa kể những gian thương tổ chức các “chân rết” đi thu nhặt những khẩu trang dùng rồi và đem bán ra cho mọi người… dùng lại!

Vơ vét hàng trong siêu thị

Không phải chỉ ở Việt Nam mà tại xứ Kangaroo Úc và Kiwi Tân Tây Lan cũng lên cơn sốt về… giấy vệ sinh. Có lẽ nước Úc là nước đầu tiên dùng giấy vệ sinh thay tiền trong cơn khủng hoảng Corona.

Quán cà phê Jaques Coffee Plantation tại Mareeba ở phía bắc Queensland có “sáng kiến” dùng giấy vệ sinh thay tiền vì quán hết sạch giấy vệ sinh mà không mua được. Khách hàng có thể đổi 3 cuộn giấy vệ sinh để lấy một ly cà phê hoặc đổi 36 cuộn giấy vệ sinh để lấy một túi cà phê 1kg. 

“Tôi nghĩ rằng giấy vệ sinh đang trở nên khan hiếm vì nhiều người đã tích trữ nó. Cửa hàng tôi đã không có đủ giấy vệ sinh để phục vụ khách hàng, tôi nghĩ rằng chúng ta có thể biết được ai là những người đã tích trữ nhiều mặt hàng này nhất khi chúng tôi nhận thanh toán theo cách này”, chủ quán cà phê Jaques nói. 

Phải sau 24 giờ đăng thông báo, cuối cùng cửa hàng Jaques mới có khách hàng quen ở trang trại gần đó đến đổi 9 cuộn giấy vệ sinh để lấy 3 cốc cà phê. (https://alouc.com/tin-nuoc-uc/thanh-toan-bang-giay-ve-sinh-khi-mua-cafe-o-nha-hang-tai-queensland-uc)

Khách đến Jaques Coffee Plantation mua cà phê bằng… giấy vệ sinh (hình ABC News)

Tình trạng “ăn theo” Corona còn khủng khiếp hơn nữa khi trên mạng xôn xao với hình ảnh tài khoản Facebook D.M.H., ngày 25/1/2020, đăng 1 lọ vaccine có tên “Cannine Coronavirus Vaccine” kèm lời rao “đã tìm ra văcxin diệt virus corona”, nhập khẩu từ Mỹ! 

Theo đó, chi phí tiêm trọn gói, kèm theo sổ bệnh là 1 triệu đồng. Tài khoản H. quảng cáo: "Bác nào tiêm thì đặt lịch, em đến tiêm tận nhà. Mũi đầu 5 bệnh, 21 ngày sau nhắc lại mũi (thứ 2) 7 bệnh và 1 tháng sau nhắc lại mũi 3 là 7 bệnh" 

Tài khoản Facebook của D.M.H. (Hình trên báo Tuổi Trẻ)

Với tựa đề “Văcxin phòng 7 bệnh cho chó được rao bán để 'diệt virus corona'?”, báo Tuổi Trẻ viết: 

“Cộng đồng mạng tinh ý biết được đây là một loại văcxin dành cho chó và không khỏi đặt nghi vấn tài khoản này lợi dụng tình hình dịch bệnh viêm phổi cấp do chủng mới của virus corona đang diễn biến phức tạp, chưa có văcxin phòng ngừa để câu view”. (https://tuoitre.vn/vacxin-phong-7-benh-cho-cho-duoc-rao-ban-de-diet-virus-corona-20200205210351093.htm)

Phải nói đây là cách “ăn theo” Corona… bá đạo và tàn nhẫn. Lợi dụng Corona để làm tiền trên sức khỏe đồng bào là một hành động đáng lên án và nguyền rủa. 

***

Tuy nhiên, cũng có kiểu “ăn theo” rất vô tình nên có thể chấp nhận được. Đó là sản phẩm mang tên Corona được sản xuất trước khi Virus Corona xuất hiện. Năm 1925, bia Corona Extra được sản xuất từ Mexico và được quảng cáo là “một trong những loại bia ngon nhất và được uống nhiều nhất thế giới”. 

Chắc bây giờ Corona Extra khỏi cần quảng cáo vì toàn thế giới đều nhắc đến Corona. Có điều không biết là hãng bia này nên vui hay buồn vào thời điểm này vì con virus chết người cũng mang tên Corona và được nhắc đến hàng ngày!

Bia Corona Extra

Trên mạng xã hội có một bức tranh vui mang tên “Combo đồ cúng 2020” với 4 hình ảnh: trái mãng cầu, trái hổ qua, con vịt (nói theo giọng miền Nam là… con dịch) và chai bia Corona Extra! 

Bốn hình ảnh đó nói lên ý nguyện của người cúng và cũng là lời khấn nguyện của cả nhân loại trong cơn “dầu sôi, lửa bỏng”: 

“Cầu Qua Dịch Corona”!

***