Chúc Tết

Lời chúc ngày Tết của người Việt thật đa dạng và phong phú. Ngoài những câu thông thường, người ta lại còn chúc nhau bằng thơ, từ loại thơ nghiêm túc đến những câu chúc mỉa mai, bỡn cợt.

Trần Tế Xương (1870-1907), một nhà thơ “sinh bất phùng thời” giữa buổi giao thời Cũ và Mới, đã có hẳn một bài thơ chúc Tết mang tựa đề “Năm mới chúc nhau” với những lời mang tính cách hài hước, châm biếm. Ngay từ khổ thơ đầu đã khiến người đọc phải ngạc nhiên, sững sờ:

“Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:

Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.

Phen này ông quyết đi buôn cối,

Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu”.

Người ta thường chúc nhau “Năm mới Giàu, Sang”… ấy thế mà nhà thơ của “Núi Vị, Sông Hoàng” lại nhìn sự Giàu Sang đó bằng cặp mắt khinh miệt của một kẻ “bất đắc chí”:

 “Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:

Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?

Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,

Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.

“Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:

Đứa thì mua tước, đứa mua quan.

Phen này ông quyết đi buôn lọng,

Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.

Thế cho nên nhà văn Nguyễn Công Hoan đã phải “suy tôn” Tú Xương là bậc “thần thơ, thánh chữ”. Ông Tú Vị Hoàng còn châm chọc cả đến chuyện chúc nhau theo kiểu “đầu năm sinh con trai, cuối năm sinh con gái”:

“Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:

Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.

Phố phường chật hẹp, người đông đúc,

Bồng bế nhau lên nó ở non. 

Tài, Lộc, Công danh, Sự nghiệp, Hạnh phúc… là những điều mọi người đều mong có được trong năm mới cho nên một thi sĩ bình dân nào đó gói trọn những lời chúc qua những câu thơ:

“Phát tài phát lộc

Tiền vô xồng xộc

Tiền ra từ từ

Sức khỏe có dư

Công danh tấn tới

Tình duyên phơi phới

Hạnh phúc thăng hoa

Xin chúc mọi nhà

Một năm đại thắng”

 

Năm nay là năm cầm tinh con trâu Tân Sửu nên dựa vào đó có người lại chúc:

“Chúc nhau sống khỏe như trâu

Sống dai như đỉa, sống lâu như rùa

Tiền tài danh vọng có thừa

Gia đình đầm ấm cho vừa lòng nhau”

Lại có người dùng hình ảnh đủ các loài cầm thú để chúc nhau:

“Năm mới xin chúc mọi người

Vui vẻ như chim sẻ

Mạnh khỏe như đại bàng

Giàu sang như chim phụng

Làm lụng như chim sâu

Sống lâu như đà điểu”

Trẻ con cũng sửa soạn những lời chúc và học thuộc lòng từ đêm Giao thừa để sáng Mồng một trước là chúc Tết ông bà, cha mẹ và sau đó nhận được tiền lì xì. Những lời chúc chủ yếu xoay quanh việc “sống lâu trăm tuổi”, đôi khi lại mở đầu bằng câu “Năm mới năm me…”. Cũng may miệng trẻ thơ biết dừng lại ở đó chứ nói theo những câu thường ngày “… lấy que chọc đít” chắc là bị ăn đòn… nát đít!

Bạn bè đôi khi cũng chúc nhau một năm mới: “nghìn sự như ý”, “vạn sự như mơ”, “triệu sự bất ngờ” và “tỷ lần hạnh phúc”! Nhân viên chúc sếp: “Chúc vị Thuyền trưởng của chúng ta tiếp tục đưa con tàu thẳng tiến ra biển lớn, ngày càng phát triển trên thị trường”. Anh nhân viên này chắc sẽ đoạt giải “nâng bi” trong toàn công ty!

 

Tôi đã có lần được nghe chồng chúc vợ: “Sang năm mới, ngày của em sẽ được lát bằng vàng, cuộc sống của em được lấp đầy kim cương…”. Tôi đoán chắc anh chồng là chủ tiệm vàng bạc đá quý nên nới bị… “méo mó nghề nghiệp”!

***

Nhân dịp xuân về, tôi xin gửi đến bạn bè, thân hữu, gần cũng như xa, những tấm thiệp xuân “tự biên, tự diễn”, "không đụng hàng" với lời chúc:

“Chúc bạn năm Tân Sửu có đủ 12 Tháng phú quý, 365 Ngày phát tài, 8760 Giờ sung túc, 525.600 Phút thành công và 31.536.000 Giây hạnh phúc”.

 ***

***