Các
nhà làm phim phải mất mười năm thu thập tài liệu và phỏng vấn gần 80 nhân chứng
gồm những người Mỹ đã tham chiến tại Việt Nam hoặc những người phản chiến. Bên
cạnh đó là những người Việt thuộc “bên thắng cuộc” và “bên thua cuộc”.
Thông
báo của PBS cho biết chi tiết: “Năm tập đầu
sẽ được phát sóng liên tục các tối từ Chủ Nhật, 17/9 cho đến Thứ Năm, 21/9; và
năm tập cuối sẽ được phát sóng liên tiếp các tối từ Chủ Nhật 24/9 đến Thứ Năm
28/9. Mỗi tập sẽ lên sóng lúc 8 giờ tối, múi giờ miền đông và sẽ được phát lại
ngay sau lần ra mắt”.
khi quân đội Hoa Kỳ đổ bộ lên Đà Nẵng năm 1965
Đạo
diễn Ken Burns đã từng nổi tiếng vào năm 1990 với phim “The Civil War” (Cuộc Nội Chiến) và cho đến nay, ông đã thực hiện
hơn 20 bộ phim lịch sử cho điện ảnh Hoa Kỳ. Điều đó chứng tỏ ông là một nhân
tài trong điện ảnh nhưng người xem phim của ông đã có những phản ứng trái chiều.
Bình
luận trên tờ “New York Times”, cây
bút Jennifer Schuessler viết về “The
Vietnam War”: “Cuốn phim 30 triệu đô
la với hơn 10 năm dàn dựng đã đem lại cho người xem nhiều suy nghĩ từ những góc
nhìn đa chiều của “lớp bụi chính trị độc hại” (toxic policical dust). Kể cả những
nhân vật người Việt thuộc phe thắng cũng như thua”.
Theo
Jennifer Schuessler, hai nhà làm phim đã đề ra một số quy tắc cho cuốn phim:
không phỏng vấn các sử gia và những nhân vật nổi tiếng. Những người như John
Kerry, John McCain, Henry Kissinger và Jane Fonda chỉ xuất hiện trong phim qua
những hình ảnh thời sự. Chính nhà làm phim kể lại là những nhân vật đó muốn được
phỏng vấn nhưng Burns từ chối một cách khéo léo.
Thay
vào đó, có 79 cuộc phỏng vấn những nhân vật “đời thường”. Họ là các cựu quân
nhân Mỹ, kể cả những cựu tù binh chiến tranh. Họ là những người mẹ, những người
phản chiến. Họ cũng là những cựu du kích Việt Cộng, những người trong hàng ngũ
quân đội miền Bắc và miền Nam, kể cả một phụ nữ lái xe trên đường mòn Hồ Chí
Minh.
Nói
chung, bộ phim được dàn dựng một cách tỉ mỉ. Theo bình luận trên “New York Times”, ở Phần 4 thuật lại
giai đoạn “tiền-chiến-tranh” người xem cảm thấy bất ngờ vì 6 tập sau, kéo dài
suốt 7 năm, đã làm nước Mỹ mất đi hơn 58.000 quân và con số tử vong về phần người
Việt là hơn 3 triệu người. Họ bao gồm các lực lượng tham chiến của hai miền và
cả người dân vô tội.
Nhà làm phim Ken Burns và Lynn Novick
Trước
ngày trình chiếu, PBS đã tổ chức một buổi thảo luận với sự tham gia của một cử
tọa hơn 200 người. Trong số người tham dự chỉ có 2 người Mỹ gốc Việt là ông
Nguyễn Ngọc Sáng và một nữ bác sĩ tên Quyên Huỳnh.
Trên
danh nghĩa là một người trong ban Điều hành Thảo luận (discussing panel) ông
Sáng cho biết:
“Tôi rất áy náy,
nhưng quyết định nhận lời vì nghĩ rằng đây là cơ hội để nói lên quan điểm của
Người lính VNCH về Chiến tranh Việt Nam. Tôi lên đường vì ý niệm đó dù biết sẽ
không dễ dàng, nhất là ngôn ngữ”.
Tại
sao lại “áy náy”? Ông Sáng giải thích:
“Sau phần trình chiếu,
họ hỏi mỗi người trong Ban Điều hành Thảo luận một câu. Trong phim có một cựu
chiến binh Bắc Việt, tên Bảo Ninh được phỏng vấn, và ông nói rằng trong cuộc
chiến tranh Việt Nam KHÔNG có người thắng (no vinners). Người điều khiển chương
trình hỏi tôi nghĩ gì về ý kiến nầy?
“Trước khi trả lời,
tôi trình bày nhận định rằng muốn biết ai thắng, ai thua phải biết ít nhất ba
điều căn bản: (1) mục tiêu tham chiến của các bên, (2) sự tổn thất mà họ trả
giá, (3) và đánh giá trên tổng thể do cuộc chiến gây ra.
“Kết luận sau cùng của
tôi với cử toạ là cả hai phía người Việt đều là kẻ thua, nhất là dân tộc Việt
Nam là người thua trong cuộc chiến tranh ủy nhiệm của người cộng sản do Hồ Chí
Minh, người cộng sản quốc tế, thực hiện sứ mạng trên sự đau xót vô vàn của dân
tộc, làm kiệt quệ đất nước và tạo vết thương lịch sử dù 42 năm rồi vẫn chưa
lành và không biết có cơ hội nào để lành vết thương dân tộc nầy.
“Một cử toạ hỏi tôi về
hậu quả tâm lý hiện tại của cuộc chiến, tôi chỉ đơn giản trả lời "bên thắng
cuộc vẫn coi bên thua cuộc là kẻ thù cho dù chiến tranh đã chấn dứt 42 năm rồi".
Và
ông Sáng đưa ra một câu kết luận về “The
Vietnam War”:
“Đây là bộ phim phản ảnh
một phía, trình bày phân nửa sự thật, không xứng đáng bỏ thời giờ xem. Điều nầy
tôi đã viết trên Yahoo, nhưng 15 phút sau bị gỡ xuống. Hy vọng Burns và Novick
sẽ đọc và nhìn lại vấn đề, nếu họ muốn trình bày một số khía cạnh thật về chiến
tranh Việt Nam”.
Về
phần người Việt xem phim chắc chắn sẽ có những ý kiến trái chiều. Đó là điều tất
nhiên không thể tránh khỏi. Chúng ta hãy đợi đến ngày bộ phim được công chiếu ở
Hoa Kỳ.
Just wait and see.
Just wait and see.
***
Chú
thích:
(*)
PBS là mạng truyền thông công cộng, được thành lập từ năm 1969. Mạng lưới gồm
349 đài truyền hình thành viên ở Hoa Kỳ, bao gồm một số đài truyền hình cáp ở
Canada.
PBS
bắt đầu truyền hình vào ngày Thứ Hai, 5/10/1970 trên danh nghĩa là một tổ chức
bất vụ lợi. Tuy nhiên, các hoạt động của PBS được tài trợ bởi “Corporation for
Public Broadcasting” (CPB), một tổ chức riêng do chính phủ liên bang cấp vốn.
Trụ sở chính của PBS ở Thành phố Crystal, Virginia.
“The Vietnam War” là một trong ba bộ
phim tìm hiểu về những cuộc chiến của nước Mỹ do hãng Florentine Films sản xuất. Khởi đầu là phim tạo dấu ấn lịch
sử của đạo diễn Burns, “The Civil War”
(Cuộc Nội Chiến) sản xuất năm 1990, sau
đó là bộ phim về Chiến Tranh Thế Giới lần
thứ 2, “The War” (Cuộc chiến), gồm 7 phần do Burns và Novick sản xuất
năm 2007.
“The Vietnam War” sẽ được phát hành
trên đĩa Blue-ray và DVD vào ngày 17/9/2017 qua hệ thống phân phối của PBS tại
shopPBS.org. Đi kèm với đĩa DVD và Blue-ray là một chương trình giới thiệu tóm
tắt dài 45 phút về bộ phim, và hai phần đặc biệt về cuộc sống hiện tại của hai
nhân vật trong phim và một số cảnh bị cắt bỏ.
Khán giả có thể tải bộ phim từ internet về xem.
***
*
Xem trailer phim “The Vietnam War”:
***
.jpg)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét