Năm Ất Tỵ nói chuyện rắn rết

Còn ít ngày nữa con rồng sẽ bay về trời để con rắn từ từ trườn vào chiếm ngôi thống trị cõi trần gian trong năm Ất Tỵ.

Rắn ngày nay còn được gọi bằng cái tên thân mật là "Bé Na", không biết “Bé Na” xuất xứ từ đâu?

"Bé Na" thời nay!

Một số người cho rằng cái tên gọi này xuất phát từ sự liên tưởng thú vị giữa hình ảnh của loài rắn và quả na (mãng cầu), ngoài vỏ có những mắt giống hoa văn trên da rắn. Nhiều người khác cho rằng, từ “Bé Na” có gốc từ "snake”, nghĩa là con rắn trong tiếng Anh.

Cũng có ý kiến cho rằng, “Bé Na” vốn là từ lóng dùng để gọi con trăn, sau mới mở rộng ra các loài rắn nói chung, bắt nguồn từ giống trăn khổng lồ Anacoda. Hình ảnh đáng sợ của những con trăn Anaconda trong phim ảnh gây ấn tượng mạnh khiến người ta hễ nghĩ tới rắn khổng lồ là nhớ tới cái tên này.

Thế còn tại sao lại gọi là "bé"? Có lẽ đây là cách hài hước sử dụng “thủ pháp đối lập” để gắn loài vật đáng sợ, biểu tượng của sự mưu mẹo, nguy hiểm với cái tên “Bé” đáng yêu, gần gũi, thân thiện.

Để chào mừng năm mới Ất Tỵ, nhiều tỉnh và thành phố ở Việt Nam đã có những hội hoa xuân được trang trí bằng những hình tượng con rắn. Đường hoa Nguyễn Huệ Tết Ất Tỵ 2025 có chủ đề "Non sông gấm hoa, vui xuân thái hòa", mở cửa phục vụ nhu cầu du xuân của người dân thành phố và du khách.

Mô hình cặp rắn ở Đường hoa Nguyễn Huệ, Sài Gòn

Theo thông tin từ Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (đơn vị tổ chức thi công đường hoa) sẽ diễn ra từ 7 giờ ngày 9/1/2025 đến 12 giờ ngày 27/1/2025. Tại khu vực cổng chào là cặp rắn được thiết kế với Kim Tỵ (nàng rắn) và Ngân Tỵ (chàng rắn) có ngoại hình ấn tượng cả về kích thước cũng như chế tác.

Thật hùng vĩ… Ngân Tỵ (dài 25m) và Kim Tỵ (dài 42m), toàn thân uốn lượn 3 vòng đan xen lẫn nhau, tạo thành đế rộng hơn 11m, có độ cao tính từ phần thân tiếp giáp với nền hoa đến đỉnh đầu cao trên 6m.

Tổng số vảy trên thân của Ngân Tỵ khoảng 2.700 miếng và Kim Tỵ gần 3.600 miếng vảy, được gắn hoàn toàn bằng thủ công kết hợp đèn Led chạy dọc hai bên để chiếu sáng vào ban đêm.

.

Mô hình rắn Sài Gòn... đội nón lá mừng năm mới

Ở Đà Nẵng, ngay gần Cẩu Rồng bắc ngang sông Hàn, cũng xuất hiện một con rắn vươn mình lên gặp con rồng nằm ở đầu cầu. Đây là cây cầu thứ 6 với chiều dài 666m được khởi công xây dựng vào ngày 19/7/2009 và chính thức thông xe ngày 29/3/2013.

Cầu được thiết kế với hình dạng của một con rồng có khả năng phun lửa và phun nước, bắt đầu vào lúc 21 giờ các ngày Thứ sáu, Thứ bảy, Chủ nhật hàng tuần và các ngày lễ lớn.

Hình ảnh Rắn-Rồng gặp nhau trong năm Ất Tỵ thật ấn tượng, khiến người ta liên tưởng ngay đến câu “rồng rắn lên mây” mà chỉ ở Đà Nẵng mới có. Sự xuất hiện của hai con thú khiến có người nghĩ ngay đến một năm mới tràn trề hạnh phúc đến với Miền Trung “khô cằn sỏi đá”!

Cuộc hội ngộ kỳ thú năm 2025 theo kiểu "rồng rắn lên mây" ở Đà Nẵng

Miền Trung cũng đã xuất hiện “Bé Na” để mừng xuân như ở Nha Trang, Phú Yên, Quảng Trị… xuống đến Miền Nam như Bạc Liêu và hầu hết 63 tỉnh thành trên cả nước. Cứ tưởng hình ảnh con rắn gợi những cảnh độc địa chết người nhưng dưới bàn tay các nghệ nhân “Bé Na” bỗng trở thành hiền lành, dễ mến!

"Bé Na" đội nón ở Quảng Trị

Tục ngữ ta có câu “khẩu Phật, tâm xà” để chỉ những người ngoài miệng nói ra toàn những lời ngọt ngào, thân thiện… nhưng trong lòng chỉ toàn ý độc địa như… nọc rắn. Nói vậy chứ cũng có loài rắn “hiền khô” như “rắn… nước”, chẳng bao giờ cắn ai!

Rắn cũng theo chân Đức Phật trên bước đường tu tập cho nên ta thấy những hình ảnh trong điêu khắc, hội họa: Ngài tọa thiền trên khúc thân cuộn của một con rắn hổ mang lớn có bảy đầu.

Lúc hoàng hậu Maya hạ sinh Đức Phật tại vườn Lâm Tì Ni, Ngài được hai rắn thần Naga phun nước tắm. Trong thời gian tu khổ hạnh, Đức Phật ngồi tọa thiền dưới cội Bồ Đề thì mưa to gió lớn nổi lên, nước dâng cao ngập cả chỗ ngồi thiền của Ngài.

Khi ấy, mãng xà vương Mucalinda trườn đến, uốn thân mình lại thành bảy vòng tròn như bảo tọa cho Đức Phật ngồi nhập định khỏi bị ngập nước. Đồng thời, rắn thần vươn cao, phồng mang để phình to bảy cái đầu tạo thành chiếc tán che mưa cho Ngài.

Tranh “Đức Phật và rắn thần Mucalinda” với bảy đầu

Hàng nghìn năm đã trôi qua, cái chết của nữ hoàng Cleopatra vẫn còn là điều bí ẩn. Theo các nhà khoa học và sử liệu, vị nữ hoàng quyền lực nhất Ai Cập đã tự sát sau khi người tình là danh tướng Antonius qua đời.

Cleopatra đã tự vẫn do bị rắn độc cắn vào ngực, nhưng liệu bà có thực sự chết vì rắn độc hay không vẫn luôn là điều gây tranh cãi. Rắn độc từng được coi là biểu tượng của hoàng tộc, vì vậy, chết dưới tay rắn độc là cách thích hợp nhất để nữ hoàng Cleopatra lìa trần!

Truyện “Thanh Xà Bạch Xà” miêu tả tình yêu của một con rắn trắng tu luyện thành một cô gái và một chàng thư sinh ở trần gian. Một hôm vô tình Bạch Xà đã gặp và cứu Hứa Tiên, một chàng trai trẻ chuyên hái thuốc. Sau đó cô đem lòng yêu Hứa Tiên.

Trong lễ hội thuyền rồng với phong tục uống rượu trừ tà, Hứa Tiên đã vô tình cho Bạch Xà uống rượu và khiến nàng hiện nguyên hình một con rắn. Hối hận vì việc đã gây ra cho Bạch Xà, chàng đã liều mạng mình tìm thuốc cứu chữa cho nàng trong rừng sâu.

Con rắn cũng đã gắn bó với con người, theo truyền thuyết cổ Hy Lạp, Esculape - con trai của thần Appolon (thần Thái Dương) và Coronis, con gái vua xứ Thèbes Phlégyas - được xem là ông tổ của ngành Y dược.

Esculape không những có khả năng chữa bệnh mà còn có cả biệt tài làm cho người chết sống lại nên trong biểu tượng của tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã có hình ảnh của một con rắn!

Thần Esculape được coi là ông tổ của ngàng Y - Dược

Rắn là tên gọi chung để chỉ một nhóm các loài động vật bò sát ăn thịt, không có chân và thân hình tròn dài, di chuyển bằng cách trườn trên mặt đất. Ngày nay, các loài rắn còn sinh tồn đã được tìm thấy trên gần như mọi châu lục, ngoại trừ châu Nam Cực.

Rắn bao gồm khoảng 500 chi với khoảng 3.400 - 3.550 loài. Kích thước của chúng biến động từ nhỏ, như “rắn chỉ” (Leptotyphlops carlae) chỉ dài khoảng 10cm cho tới lớn như “trăn gấm” (Python reticulatus) dài tới 8,7m.

Đặc điểm của “Bé Na” là sự lột da xảy ra theo chu kỳ trong suốt cuộc đời. Trước khi lột, rắn ngừng ăn uống và thường di chuyển tới nơi ẩn nấp an toàn. Ngay trước khi lột, lớp da ngoài trở nên xỉn màu và hai mắt thì mờ đục. Những con rắn già chỉ lột da từ 1 tới 2 lần mỗi năm, nhưng những con rắn non còn đang lớn thì có thể lột da tới 4 lần.

"Bé Na" trong bộ trang phục màu xanh

Có lẽ cũng vì thế mà ngày nay mỗi khi bước vào năm rắn chúng ta thường thấy “Bé Na” xuất hiện một cách đa dạng, xinh đẹp để cùng con người đón mừng một năm mới… tràn đầy hạnh phúc.

Xin chúc quý vị thân hữu năm Ất Tỵ 2025, một năm mới an lạc với trọn vẹn niềm vui đang chờ đợi ở phía trước!

***