Chim phóng sinh?

Cuối tháng 4/2014 tôi nhận được tin nhắn từ một blogger trẻ trên Facebook. Sau này, khi tìm hiểu thêm tôi mới biết message được viết từ Villa Aurora, Hoa Kỳ, là nơi giới nghệ sỹ được mời đến trong môi trường tuyệt vời để trí tuệ và sự sáng tạo được thêm phần thăng hoa bay bổng.

Blogger trẻ có tên Phạm Đoan Trang và cô viết:

“Kính gửi chú Chính,

“Xin giới thiệu với chú cháu là Đoan Trang, phóng viên của một số tờ báo ở Việt Nam (VnExpress, VNN, Pháp luật TP.HCM, v.v.) cho đến khi trở thành "nhà báo tự do" vào năm ngoái.

“Qua một bài viết mới đây trên blog của chú và nhờ comment của một bạn đọc ở dưới, cháu mới biết chú là Nguyễn Ngọc Chính, tác giả của các bài dạy học tiếng Anh trên Kiến Thức Ngày Nay.

“Chắc chú không hình dung được là những bài viết đó của chú có tác dụng lớn với cháu như thế nào. Nếu không có những bài đó, cháu sẽ... không sử dụng được tiếng Anh như bây giờ. Cho nên cháu rất mang ơn tác giả Nguyễn Ngọc Chính, và rất vui mừng khi biết được tác giả đó là chú.

“Chú vui lòng add Facebook của cháu với ạ, để nếu có thể chú cháu mình trò chuyện thêm. Cháu cảm ơn chú nhiều - vì accept invitation của cháu và đặc biệt vì mục Học báo tiếng Anh năm xưa.

Cháu Trang”

Tin nhắn của Đoan Trang

Cho đến nay, Trang và tôi chưa từng gặp nhau lần nào nhưng âu đó cũng là “cái duyên” vì cả hai cùng nghề báo nên dễ kết bạn. Hơn nữa, chúng tôi biết nhau qua mục “Học báo tiếng Anh” mà tôi phụ trách trên “Kiến thức Ngày nay” ngoài thời gian chính viết cho tờ “Vietnam Investment Review”.

Quả thật, tôi biết rất ít về cô gái sinh năm 1978, một “nhà báo tự do” đã có quyết định rời bỏ hàng ngũ “nhà báo chính thống” để tranh đấu cho lý tưởng của mình. Trên trang Thông tấn xã Vàng Anh có ghi lại “Bản tường trình” của cô sau khi tham dự cuộc biểu tình chống Trung Quốc sáng 5/8/2012 tại khu vực Bờ Hồ và bị bắt đưa về trại lưu trú Lộc Hà:

“Khi viết những dòng dưới đây (và sau đó đánh máy lại rồi đưa lên mạng), tôi chỉ có một mong muốn duy nhất: Làm thế nào để sự ôn hòa, tinh thần duy lý, thượng tôn pháp luật và tôn trọng con người được phổ biến hơn trong xã hội.

“Tôi không muốn, rất không muốn nhìn thấy cảnh những người biểu tình bị công an, dân phòng giằng giật, xô đẩy, thậm chí bẻ tay, bóp cổ. Không muốn những người biểu tình giận dữ gọi công an là “chó”, “súc sinh”, “ác quỷ”, “tay sai Trung Quốc”, v.v…

“Không muốn những người biểu tình bị bôi nhọ, bêu riếu trên phương tiện thông tin đại chúng, hay phải bước đi trên phố trước ánh mắt… căm thù hoặc rất thiếu thiện cảm, của một số người dân thủ đô.

“Bên cạnh đó, tôi cũng không muốn nhìn thấy cảnh trời nắng nóng 39 độ C, anh công an trẻ tuổi gục mặt trên bàn, mắt đỏ ngầu vì thiếu ngủ, than thở với tôi: “Mệt mỏi lắm chị T. ơi!”. Bởi vì công an, an ninh đều là người Việt. Và chính quyền cũng được tạo nên từ những con người. Tôi không muốn có ai bị căm ghét, coi như súc vật.

 

Trung tâm Lưu trú Lộc Hà

Cũng vì thế tôi trả lời tin nhắn của Đoan Trang:

“Chú rất mừng khi nhận được những dòng message của cháu vì nhiều lý do:

(1) Một phóng viên trẻ có đủ dũng khí để từ “lề phải” rẽ sang “lề trái”, hay ít ra cũng không theo lề nào! Trước mắt cho thấy con đường cháu đi được nhiều người ủng hộ và chú mong cháu giữ vững sự tự tin đó;

(2) Quả thật trước đây chú chỉ đọc rất ít những bài viết của cháu và về cháu nhưng bây giờ thì rất mừng được contact với cháu, “hậu sinh khả úy” là vậy;

(3) Chỉ mới hôm qua chú trả lời một bạn đọc trẻ trên Blogspot về mục HBTA trên KTNN ngày nào và cũng rất mừng qua đó chú cháu mình tìm thấy nhau sau một thời gian dài "gặp" nhau trên báo, “trái đất tròn nhưng thế giới lại phẳng” là vậy đó!

Đoan Trang trong vòng vây của công an

Ngay ngày hôm sau (4/5/2014), từ Nam California, Đoan Trang viết trên status của mình:

“Mình đang rất vui mừng vì 30/4 năm nay, qua một bài viết trên blog (bài "Tướng Nguyễn Ngọc Loan và bức ảnh hành quyết") được chị Ton Van Anh dẫn lại trên FB, mà mình tìm được blog của chú Nguyễn Ngọc Chính.

“Có thể một số bạn trẻ thuộc đời 9x trở đi thấy cái tên này xa lạ, nhưng những bạn ở thế hệ mình và là độc giả của Kiến Thức Ngày Nay chắc khó mà quên cái tên Nguyễn Ngọc Chính, gắn với chuyên mục "Học báo tiếng Anh".

“Để nói về chú Nguyen Chinh và chuyên mục này, hay nói về giá trị của "Học báo tiếng Anh", sẽ rất dài dòng. Thời của mình, những năm 1990, là thời mới mở cửa; đa số mọi người đều đang hoặc là chuyển từ tiếng Nga sang tiếng Anh, hoặc là loay hoay với thứ tiếng của "tư bản giãy chết".

“Internet chưa phát triển, không có google; sách vở, tài liệu cũng có chút chút (in lậu), nhưng phương pháp thì không ai có và chắc chắn là tư liệu không thể bạt ngàn như "thời hội nhập" bây giờ. Mình nhớ láng máng năm 1994, cao thủ tiếng Anh hiện nay của chúng ta là Anh Gau Pham còn phải lọ mọ ra Hồ Gươm, Văn Miếu tìm Tây balo gạ nói chuyện, hòng nâng cao trình độ ngoại ngữ của anh ấy.

…

“Nói chung là rất thú vị... mà trong khuôn khổ một status thì không nói hết được, nên chỉ xin tóm gọn lại là: Không có "Học báo tiếng Anh" thì không chắc mình đã có ý thức về việc học tiếng Anh và càng không bao giờ viết được bằng tiếng Anh.

(hết trích)

“Học Báo Tiếng Anh” trên Kiến thức Ngày nay

Thế mạnh của Đoan Trang là khả năng viết bằng 2 ngôn ngữ: tiếng Việt và tiếng Anh. Cho đến ngày 7/5/2014 trên blog của cô đã có 40 bài viết tiếng Anh, một con số khá khiêm tốn nhưng đối với một người Việt và cũng là một thành tích đáng hoan nghênh trong tình hình giới truyền thông nước ngoài muốn tìm hiểu về Việt Nam.

Thế rồi Phạm Đoan Trang lâm vào cảnh tù tội! Cũng may, Facebook của Trang vẫn còn đó do nhóm bạn của cô đứng ra điều hành. Thế cho nên chúng ta có thể biết được phần nào cuộc sống của cô trong 4 bức tường trại giam.

Facebook Pham Đoan Trang

* Ngày 1/10/2022 trên Facebook Pham Doan Trang thông báo:

“Trang đã chính thức chuyển sang giai đoạn thi hành án và bị chuyển tới Trại giam An Phước (Bình Dương) từ ngày 1/10. Trại giam này cách trung tâm TP. Hồ Chí Minh gần 100 cây số…”


* Ngày 12/10/2022 có tin về Trang:

“Hôm thứ Tư vừa rồi (12/10), mẹ và anh trai Trang cùng một số bạn bè đã vào Trại giam An Phước (Bình Dương) thăm Trang.

“Sức khoẻ Trang suy giảm đôi chút nhưng có vẻ cơ bản vẫn ổn, tinh thần vẫn tốt.

"Cán bộ trại giam tiến hành các thủ tục thăm thân theo quy định, với thái độ thân thiện và đúng mực, không gây khó dễ gì.

“Đặc biệt, trại giam cho Trang được nhận đàn guitar (dĩ nhiên là phải để đàn ở khu sinh hoạt chung, muốn chơi phải ra đó).

“Trang và gia đình xin chân thành cảm ơn bạn bè cũng như cộng đồng trong và ngoài nước đã quan tâm tới Trang. Cầu chúc mọi điều an lành tới tất cả các bạn!


* Ngày 8/9/2022 Admin nhận được bức thư này sau khi gia đình Trang được gặp Trang lần đầu trong trại tạm giam, xin đăng tải để cộng đồng được biết:

“Rời Sài Gòn, tôi chia tay tạm biệt con gái vào mùa dịch COVID-19 ngày 10/5/2020, con ở lại hoạt động.

“Thế rồi đêm 06/10/2020, Trang bị Công an TP. HCM bắt, di lý ra Trại Tạm giam số 1 Hà Nội, với lý do tuyên truyền chống phá nhà nước.

“Đến hôm nay - 07/9/2022 - là 23 tháng 01 ngày mẹ con, anh em mới gặp lại nhau. Với vẻ mặt rạng ngời, ba mẹ con tôi nhìn nhau với những đôi mắt trìu mến, thân thương.

"Nhìn con, mẹ cảm nhận sức khỏe về thể chất của con có phần giảm sút, nhưng về tinh thần con vẫn vững vàng lắm. Đúng là con gái 3 KIÊN của mẹ: Kiên định, Kiên trì, Kiên cường!

“Tôi đã thông tin cho Trang: Con không bị bỏ rơi, không cô đơn trong cuộc chiến. Bạn bè con từ Nam chí Bắc, trong nước, ngoài nước, cũng như gia đình, họ hàng luôn theo dõi, sát cánh, đồng hành, ủng hộ con.

“Tôi cũng đã cho Trang biết: Trong thời gian con bị giam giữ, các tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao các nước đã trao giải quốc tế năm 2022 về nhân quyền, báo chí, truyền thông, xuất bản cho con. Mẹ đã sang Geneva (Thuỵ Sĩ) nhận giải nhân quyền quốc tế thay con. Mẹ rất vui và tự hào, vì như thế là quốc tế ghi nhận những đóng góp của con trong tiến trình dân chủ hóa đất nước.

“Bố mẹ là nhà giáo dạy con từ tuổi ấu thơ, con vẫn giữ được đức tính nhân hậu, trung thực, vị tha, nhân ái với mọi người.

“Đến phần anh trai gặp em: Anh cũng hỏi thăm sức khỏe của em, mới nói cụ thể hơn các bạn em ủng hộ em như thế nào thì công an đã ngắt lời. Mặc dù thời gian quy định thăm gặp là 30 phút, thực chất là chỉ 15 phút vì trước đó còn trục trặc về điện thoại bàn.

“Gia đình chúng tôi xin thông báo để cộng đồng - những ai quan tâm đến Trang được biết, và xin chân thành cảm ơn tất cả các quý vị!

Trang được trao giải Tự do Báo chí Quốc tế của Uỷ ban Bảo vệ Nhà báo ngày 17/11/2022

* Trên Facebook Thu Đỗ cũng có một status:

“Hôm nay ngày 25/8/2022 Toà án nhân dân cấp cao tại Hà Nội diễn ra phiên toà xét xử phúc thẩm chị Phạm Đoan Trang. Đây là một phiên toà xét xử công khai. Nhưng Bà Bùi Thị Thiện Căn (mẹ chị Phạm Đoan Trang), gia đình và các ĐSQ các nước (Mỹ, Cộng Hoà Séc, Đức, EU, Thụy Sĩ) không được vào dự phiên toà. Dù gia đình và các Đại Sứ Quán (ĐSQ) các nước đã làm đơn đề nghị để được tham dự phiên toà”.

Gia đình, ban bè và các tổ chức ngoại giao không được vào tham dự phiên tòa xử Trang

Gần đây nhất, cộng đồng mạng lại rộ lên tin đồn Trang sẽ rời Việt Nam qua sự can thiệp của các tổ chức nước ngoài. Facebook của luật sư Đặng Đình Mạnh, ngày 4/9/2023 có đăng một status với nhan đề “Mong gặp Đoan Trang trên xứ sở tự do”:

“Đi hay ở? Lời Trang: “E đi là “chúng nó” chiến thắng. Em không cho phép “chúng nó” chiến thắng như thế. Em đã chuẩn bị tinh thần và em chịu đựng được hoàn cảnh của mình anh nhé”.

“Đó là một trong các cuộc gặp giữa tôi và Trang trước phiên tòa sơ thẩm. Phiên tòa sơ thẩm tuyên cô ấy hình phạt chín năm tù giam. Tức gần 3,300 ngày tù chỉ vì em ấy dám nói sự thật về hiện tình bi đát của đất nước. Nhưng điều đấy không làm chế độ hài lòng.
…

“Lúc này, khi những tin đồn về việc đi hay ở của Trang lan tràn trên mạng xã hội, trong ấy, không thiếu cả những lời bình phẩm bất lương, kể cả từ những người dán nhãn tranh đấu, tôi vẫn tự hỏi: Quyết định cuối cùng của em là gì giữa đi hay ở khi có cơ hội chọn lựa?

(hết trích)

Facebook Đặng Đình Mạnh

Chúng ta đang ở vào thời điểm mà chuyện “phóng sinh” đang rộ lên trong tháng Cô Hồn… Người ta mua chim, mua cá về để thả với ước muốn sẽ đem lại hạnh phúc cho bản thân.

Phải chăng, trong trường hợp của Trang, nếu thoát khỏi nhà tù cũng là “chuyện phóng sinh” một con chim bấy lâu nay bị nhốt trong lồng?

Chim phóng sinh” Phạm Đoan Trang?

***