Một sự hiều lầm… đáng trân trọng

Ngày 8/9/2025  tôi có post một bài viết trên Facebook mang tựa đề “Những điều cần biết khi người thân ngã bệnh”. Bài này mới chỉ có hơn 20 người vào đọc nhưng có điều ở phần comments có một bình luận của ông bạn già “Ong Lac” hiện sống ở nườc ngoài viết:

“Già rồi… thì cũng phải chết… Đó là sự bình thường của tạo hóa… Sinh, lão, bệnh, tử… là chu kỳ tuần hoàn của vũ trụ… nhưng Chính ơi… khi biết cái chết để rồi chẳng lo lắng gì… chỉ chờ tới phiên mình để theo Ông, theo Bà… Nhưng… Trời chẳng để mình đi như thế Bạn ạ … Hãy dững dưng chờ đợi Ngày đó…. Hihi… Chúc bình an…”

Anh bạn Van Danh Nguyen còn viết hẳn một status ngắn với nội dung “Mong anh sức khỏe ổn định và bình an”.

Trên messenger, cô học trò cũ, ca sĩ Phuong Hong Que từ nước ngoài nhắn tin: “Thưa thầy, dạo này sức khoẻ thầy thế nào? Em kính thăm thầy và gia đình”.

Thậm chí cả hai cô con gái tôi hiện sống tại nước ngoài cũng điện thoại hỏi thăm và nhắn tin: “How are you Dad? Everything is OK?”.

Hoá tất cả chỉ là “một sự hiểu lầm” từ bài viết “Những điều cần biết khi người thân ngã bệnh”.

Bài này thực ra tôi đã viết từ khá lâu nhưng nay mới post trên Facebook khiến người đọc cứ tưởng… “tôi đang ngã bệnh”. Tuy nhiên, bạn bè và người thân khiến tôi phải “ngả mũ trân trọng” vì những lời thăm hỏi đầy nhiệt tình.

Thế mới biết mình vẫn còn “ở trong tim” bạn bè và người thân… bất chấp mọi khoảng cách địa lý. Cho đến giờ phút này tôi vẫn bình thường sống trong tuổi già, bình an và thanh thản chờ “chuyến tàu tốc hành” cho một chuyến đi xa.

Một lần nữa, xin đa tạ những cảm tình mà các bạn đã dảnh cho tôi. Cũng xin cáo lỗi vì chuyện hiểu lầm nhưng… rất đáng trân trọng này!

 

***

Những điều cần biết khi người thân ngã bệnh

 

“Sinh – Lão – Bệnh – Tử” là vòng tuần hoản “bất di, bất dịch” của cuộc đời, đó là điều mà mọi người, từ giàu sang đến bần hàn, không thể nào thoát khỏi. Ở đây, chúng ta chỉ bàn đến giai đoạn cuối cùng của một đời người, một giai đoạn không thể nào tránh khỏi vì “có Sinh ắt có Diệt”.

Lâm chung, từ trần, hay nói một cách đơn giản: Chết, là một đề tài không người nào muốn đề cập đến nhưng lại là một biến cố không sớm thì muộn sẽ xảy đến với tất cả mọi người. Thế cho nên chúng ta… đành chấp nhận sự đau buồn khi có người thân từ trần.

Có một sự thật ít ai nhận ra: càng hiểu về cái chết… chúng ta càng bớt đi những ám ảnh khủng khiếp khi người mà ta yêu thương phải từ giã cõi đời. Đặc biệt đối với người già, khi tuổi đời chồng chất nên một khi ngã bệnh cũng là lúc con, cháu phải sống trong sự lo lắng luôn luôn rình rập.

Điều cần xác định lại: chết là một tiến trình nối tiếp nhau chứ không phải là một diễn biến đột ngột. Điều này có nghĩa người ta qua đời vì nhiều lý do, qua những biểu hiện như nhịp thở chậm lại, mạch yếu, huyết áp xuống thấp, kể cả hiện tượng màu da thay đổi.

Tiến trình cũng như thứ tự của các triệu chứng này sẽ thay đổi theo từng người, từng hoàn cảnh. Bình thường thì màu da trở nên tái xanh, các ngón tay bắt đầu lạnh, mạch yếu và hơi thở trở nên bất thường. Khi hơi thở chậm lại, đó lá lúc Tử Thần đến gần.

Khi người bệnh ở trong trạng thái này, họ có thể ngừng thở từ 15 đến 20 giây, đó là lúc những người thân nghĩ rằng cái chết đã đến. Nhưng đó cũng là một sai lầm vì hiện tượng này chỉ là tự nhiên, hoàn toàn không có nghĩa là người bệnh đã từ giã cõi đời vì sự chết phải trải qua hai giai đoạn.

Ở giai đoạn thứ nhất là “cái chết lâm sàng” khi trái tim ngừng đập, khoảng từ 4 đến 6 phút sau khi ngưng thở. Tế bào não bắt đầu “chết” vì thiếu oxy, dẫn đến “cái chết sinh học” nhưng vẫn còn cơ hội cứu sống nhờ áp dụng một quy trình cấp cứu “hồi sức tim phổi” mà trong y học gọi là CPR (cardiopulmonary resuscitation).

 

Quy trình cấp cứu CPR

 

CPR là một quy trình cấp cứu kết hợp giữa ép tim trong lồng ngực và thông khí nhân tạo được sử dụng để cứu sống một người đã ngừng thở hoặc tim ngừng đập. Chỉ khi nào CPR thất bại, khi đó người bệnh mới hoàn toàn… chết hẳn vì các tế bào não không thể làm sống lại.

Phần quan trọng của CPR là ép tim trong lồng ngực, giữ cho máu lưu thông đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể cho đến khi nhịp tim trở lại bình thường hoặc khi có các phương tiện hỗ trợ tim mạch chuyên biệt đến nơi.

Thông khí nhân tạo (hay đưa không khí có oxy vào phổi) đảm bảo cung cấp nhiều oxy hơn cho người bị ngừng tim, hoặc khi bệnh nhân bị suy hô hấp.

Việc tiến hành CPR không diễn biến một cách thuận lợi như ta thường thấy trong phim ảnh, qua đó nạn nhân thường được cứu sống một cách “thần kỳ”! Sự thật khác xa những gì diễn biến trong cuộc đời thường, nhất là đối với những người có tiền sử bệnh tật kéo dài.

Theo thống kê năm 2020 tại Mỹ, tỷ lệ thành công đồi với những người mắc bệnh tim mạch chỉ đạt 12% khi thực hiện CPR ngoài phạm vi bệnh viện, tỷ lệ này tăng từ 24 đến 40% trong bệnh viện. Thế cho nên, CPR vẫn chưa phải là “giải pháp tối ưu” dù đã được tiến hành một cách bài bản.

 

Tiến hành hô hấp nhân tạo

 

Ngoài ra, CPR lại còn để lại những hậu quả “tiêu cực” cho người bệnh một khi đã được cứu sống. Chẳng hạn như tiến trình này có thể làm nứt hoặc gãy sương sườn trong khi hô hấp nhân tạo khiến bệnh nhân phải thêm thời gian điều trị tại bệnh viện.

Ngay cả hệ hô hấp và đường miệng cũng có thể bị ảnh hưởng như thanh quản trong cổ họng, phổi bị xẹp, nhiễm trùng hô hấp, thậm chí răng bị sứt mẻ trong quá trình hô hấp nhân tạo. Cũng vì CPR, não bộ có thể không hoạt động bình thường như trước đó.

Một cuộc nghiên cứu năm 2020 cũng cho thấy hệ thống thính giác của những người trước ngưỡng cửa lìa đời không còn nhạy bén như trước… nhưng điều quan trọng là con cháu nên tiếp tục nói lên những tình cảm của mình đối với người thân trước khi lìa đời.

Thực hiện hồi sức tim phổi

 Đó là cách biểu thị lòng yêu thương của những người còn sống. Các cụ ngày xưa thường nói:

“Nghĩa tử là nghĩa tận” !

 

***