Nữ hoàng của các loài hoa

Bố tôi đã có một thời say mê việc trồng lan khi ông về nghỉ hưu. Ông có một vườn lan nhỏ trên Đà Lạt trồng cà hai loại lan: phong lan và địa lan. Ngay từ thời còn đi học tôi đã quen thuộc với những tên lan như Thuỷ tiên, Tiên hạc, Hồ điệp, Long tu, Bò cạp, Nhất điểm hồng, Hạc đỉnh, Tử cán…

Ngoài việc chăm sóc vườn lan, thình thoảng ông còn vào rừng gần Trại Hầm để săn lùng những cánh lan rừng với sự trợ giúp của những người Thượng vốn nổi tiếng về cuộc sống nơi vùng rừng núi hoang dã.

Hành trang tìm lan của ông thật đơn giản, chủ yếu là búa và đinh dài hơn 10 phân để làm thang trèo lên gỡ những cụm lan mọc trên thân cây. Công việc này phải thực hiện một cách thận trọng vì hoa lan vốn là một loại cây “rất mong manh dễ gãy”.

Tìm và gặp lan tuỳ thuộc vào “duyên số”, có khi đi cả buổi mà chẳng gặp một cụm lan nào. Lúc đó đành lượm những cành cây mục, đem về để dành cho việc làm những "táp-lô” trồng lan!

Khu tôi ở lại rất gần với Trung tâm Thực nghiệm Lâm sản nằm trên đường Lê Thái Tổ, trước khi đổ dốc để xuống Trại Hầm. Tại đây cũng có một vườn lan để các chuyên gia nghiên cứu chuyên môn về các loài lan.

 

Bố tôi trong trang phục Ngự Lâm Quân - Hình chụp tại Đá Lạt, 1953

Tướng Dương Văn Minh, người mà bố tôi biết từ thời chiến dịch Rừng Sác, hồi đó cũng là một người thích lan. Tại Sài Gòn ông còn sống trong một biệt thự mà báo chí gọi là “Dinh Hoa Lan” chỉ vì vườn lan nổi tiếng của ông.

Có vài lần lên Đà Lạt Tướng Minh cũng ghé thăm vườn lan của bố vì “tình thầy trò” ngày xưa. Tháp tùng ông còn có sĩ quan cận vệ, Đại uý Nhung, người sau này báo chí tiết lộ đã bắn hai anh em Tổng thống Ngô Đình Diệm và Cố vấn Ngô Đình Nhu trong xe M113 trên đường chạy trốn Lực lượng Cách mạng năm 1963!

 

Tướng Dương Văn Minh

 

Người thích hoa lan nổi tiếng khác phải kể đến nhà văn Nhất Linh của Tự lực Văn đoàn. Ông Nhất Linh sau này là người chống đối Tổng thống Diệm nên phải về ”ở ẩn” gần cây xăng Kim Cúc, trên dốc đổ xuống đèo Prenn.

Ông Nhất Linh được nhiều người trồng lan ở Đà Lạt nhắc đến câu thơ ông ca tụng hoa lan:

“Góp tụ tinh anh của bốn phương

Muôn màu, muôn sắc lại muôn hương”!

Tiếc thay, nhà văn đồng thời là nhà hoạt động chính trị Nhất Linh đã qua đời ngày 7/7/1963 tại Đà Lạt, nơi ông đã sinh sống từ năm 1955. Nhà văn Nguyễn Tường Thiết, con trai Nhất Linh, kể lại:

“Về cuối đời cha tôi bị liên lụy vì liên quan đến một vụ chính biến, đưa đến cái chết của ông… Ông tự vẫn để “cảnh cáo những người chà đạp lên mọi thứ tự do”, như ông đã viết ra trên giấy trắng mực đen!

“Đời tôi để lịch sử xử, tôi không chịu để ai xử tôi cả. Sự bắt bớ và xử tội tất cả các phần tử đối lập quốc gia là một tội nặng sẽ làm cho nước mất về tay cộng sản. Tôi chống đối sự đó và tự hủy mình cũng như hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để cảnh cáo những người trà đạp mọi thứ tự do.

(hết trích)

 

Chân dung nhà văn, nhà hoạt động chính trị Nhất Linh

 

Họ Lan (danh pháp khoa học Orchidaceae) là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây. Đây là một trong những họ lớn nhất của thực vật, và được phân bổ nhiều nơi trên thế giới.

Theo cuốn “Phong lan Việt Nam” của Trần Hợp thì Việt Nam có khoảng 140 chi gồm trên 800 loài lan rừng. Hiện tại ngoài hoa lan mọc hoang dã, lan còn được gây trồng đại trà tại một số nơi, nhiều nhất là ở Tây Nguyên trong đó Đà Lạt là một trong những nơi hoa lan được trồng rộng rãi nhất.

Vườn thực vật hoàng gia Kew liệt kê 880 chi và gần 22.000 loài được chấp nhận, nhưng số lượng chính xác vẫn không rõ vì có thể nhiều tới 25.000 loài. Số lượng loài lan cao gấp 4 lần số lượng loài động vật có vú hay hơn 2 lần số lượng loài chim.

 

Hình chụp tại National Orchid Garden, Singapore, 2013

 

Hoa lan được ưa chuộng vì vẻ đẹp đặc sắc và các hình thức đa dạng của chúng. Cũng giống như cây lan, hoa lan hầu như có tất cả các màu trong cầu vòng và những kết hợp của các màu đó.

Đa số các loại hoa lan được bán rộng rãi trên thị trường thường không có hương thơm nhưng trong tự nhiên có rất nhiều loại lan có mùi thơm đặc trưng. Vanilla là một loại hoa lan mà hương thơm được dùng trong các loại ẩm thực của thế giới và có nguồn gốc từ Mexico.

Trong phần hình ảnh, chúng tôi xin giới thiệu một bộ sưu tập các loại lan lạ trên khắp thế giới với tên khoa học. Đây là những hoa lan lạ… đúng như lời khen ngợi của nhà văn Nhất Linh:

“Góp tụ tinh anh của bốn phương

Muôn màu, muôn sắc lại muôn hương”

 

***

Angelic Iris

Bartholina Ethelae

Bearded Iris (Iris germanica)

Bee Orchid

Black and White Cattleya Orchid (Cattleya Hybrid)

Blue Ghost Orchid (Dendrophylax lindenii 'Blue Ghost')

Bulbophyllum Plumatum

Carousel Spider Orchid

Cattleya Orchid

Cattleya Orchids (Cattleya spp.)

Cracked Porcelain Orchid (Phalaenopsis 'Cracked Jade')

Dendrobium Orchid

Dracula Simia (Dracula simia)

Exotic Cattleya Orchid (Cattleya Hybrid)

Fringed Orchid (Pecteilis radiata)

Ghost Orchid (Dendrophylax lindenii)

Ladyslipper Orchid (Paphiopedilum)

Magnificent Orchid Bloom

Mesmerizing Orchid Blossom

Monkey Face Orchid (Dracula simia)

Orchid (Cattleya)

Orchid (Ghost Orchid)

Orchid ‘Dragon Wing'

Paphiopedilum Orchid (Lady's Slipper Orchid)

Phalaenopsis Orchid (Phalaenopsis spp.)

Rare Orchid (Paphiopedilum)

Red Spider Orchid (Cymbidium erythrostylum)

Spotted Leopard Orchid (Dockrilla maculata)

Vanda Orchid

Vibrant Moth Orchid

Whimsical Monkey Orchids

White Egret Orchid

***