Hàng năm, vào ngày 6 tháng 2 Âm lịch, là ngày giỗ hay còn gọi là “Lễ hội tưởng nhớ Hai Bà Trưng” được tổ chức như một ngày lễ chính thức của Việt Nam Cộng Hòa từ năm 1955 đến 1975.
Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng là cuộc chiến chống Bắc thuộc đầu tiên trong lịch sử Việt Nam do hai chị em Trưng Trắc và Trưng Nhị lãnh đạo để đánh đuổi lực lượng cai trị nhà Đông Hán ra khỏi Giao Chỉ, mang lại độc lập trong 3 năm cho người Việt.
Trưng Trắc, Trưng Nhị vốn là hai chị em
sinh đôi (sinh vào ngày mồng một tháng tám năm Giáp Tuất, năm 14 sau công
nguyên) thuộc dòng dõi Hùng Vương. Hai bà là con gái của Lạc tướng (người đứng
đầu bộ lạc) huyện Mê Linh, thuộc tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay.
Sau khi người chồng của hai bà là ông Thi Sách bị Tô Định giết, Hai Bà Trưng củng các Lạc tướng quyết tâm chống lại nhà Hán để trả thù. Cuộc khởi nghĩa diễn ra vào nửa cuối năm 39 và bị Mã Viện trấn áp khiến hai bà phải tuẫn tiết.
Mã Viện cho xây một cột đồng để ghi địa giới
tận cùng của nhà Hán và cũng để đe dọa người Việt với câu “Đồng trụ chiết, Giao Chỉ diệt”. Người dân đi qua dưới chân cột đồng
ấy cứ lấy đá bồi đắp lên mãi thành gò đống cao để lấp trụ đồng.
Hiện nay, trên cả nước Việt Nam có 103 nơi thờ Hai Bà Trưng và các tướng lĩnh ở 9 tỉnh, thành phố như: Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình, Ninh Bình… trong đó riêng huyện Mê Linh có 25 di tích thuộc 13 xã.
“Đại Nam quốc sử diễn ca” là một tác phẩm
lịch sử văn vần bằng chữ Nôm, sáng tác dưới triều vua Tự Đức thời nhà Nguyễn, đã ghi chép giai
đoạn lịch sử này.Theo lời bạt của bản in năm 1870, tác giả Lê Ngô Cát đã
viết 1.887 câu lục bát, có đoạn kể về cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng:
“Bà
Trưng quê ở Châu Phong
Giận
người tham bạo thù chồng chẳng quên
Chị
em nặng một lời nguyền
Phất
cờ nương tử thay quyền tướng quân
“Ngàn
Tây nổi áng phong trần
Ầm ầm
binh mã xuống gần Long Biên
Hồng
quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi
ngay Tô Định, dẹp yên biên thành
“Kinh
kỳ đóng cõi Mê Linh
Lĩnh
Nam riêng một triều đình nước ta
Ba
thu gánh vác sơn hà
Một
là báo phục, hai là Bá Vương
“Uy
danh động tới Bắc Phương
Hán
sai Mã Viện lên đường tấn công
Hồ
Tây đua sức vẫy vùng
Nữ
nhi địch với anh hùng được sao!
“Cẩm
Khê đến lúc hiểm nghèo
Hai
Bà thất thế cùng liều với sông!
Trước
là nghĩa, sau là trung
Kể
trong lịch sử anh hùng ai hơn.
.jpeg)
Khi cuộc khởi nghĩa bị thất bại, Hai Bà quyết
không để sa vào tay giặc nên đã gieo mình xuống sông Hát tuẫn tiết. Tương truyền,
sau khi hai bà mất, khí phách đã kết thành tượng đá. Sau đó, tượng theo dòng nước
xuôi xuống bãi Đồng Nhân. Người dân ở khu vực này thấy thế đã lấy vải đỏ làm lễ
rước tượng vào bờ.
Đền thờ Hai Bà Trưng được vua Lý Anh Tông truyền lập ngay tại bờ sông vào năm 1142. Đến năm 1819, do bờ sông sạt lở nên đền được chuyển vào khu Võ Miếu, thôn Hương Viên, huyện Thọ Xương (ngày nay là phường Đồng Nhân, quận Hai Bà Trưng).
Vua Tự Đức đã nhận xét: “Hai Bà Trưng thuộc phái quần thoa, thế mà hăng hái quyết tâm khởi nghĩa, làm chấn động cả triều đình Hán. Dẫu rằng thế lực cô đơn, không gặp thời thế, nhưng cũng đủ làm phấn khởi lòng người, lưu danh sử sách”.
Để tưởng nhớ công ơn của Hai Bà và cuộc khởi nghĩa hào hùng, hằng năm cứ vào tháng 2 âm lịch (tức khoảng tháng 3 dương lịch) người dân tại quận Hai Bà Trưng và tại Mê Linh lại long trọng tổ chức lễ kỷ niệm.
Như vậy, cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng lừng
lẫy một thời không trùng với ngày “Quốc tế
phụ nữ 8/3” mà ngày nay
chúng ta tổ chức để vinh danh phụ nữ trên thế giới.
Theo trang web IWD (International Women’s Day), chỉ có 27 quốc gia lấy ngày này làm ngày lễ kỷ niệm và vinh danh người phụ nữ. 27 quốc gia này chỉ chiếm 14% trên tổng số 193 quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc!
Đa số là các nước này thuộc khối XHCN như Nga, Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên, Cuba, Lào, Campuchia, Afghanistan, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Moldova, Mông Cổ, Montenegro, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraine, Uzbekistan, Zambia, Burkina Faso, Guinea-Bissau, Madagascar, Uganda và Nepal.
Trong cuốn sách “Những người phụ nữ thay đổi thế giới” của Kay Woodward viết về 25
người phụ nữ truyền cảm hứng có đề
cập đến nhân vật Hai Bà Trưng bên cạnh Ekaterina Đại
đế hay những nhà khoa học, chính trị gia như Marie Curie, Michelle Obama, Emma
Watson…
Như vậy, Hai Bà Trưng cũng là một phụ
nữ nổi tiếng thế giới chứ không phải chỉ là một nữ anh hùng của
Việt Nam. Nhiều người cứ lầm tưởng ngày giỗ của hai bà chính là
ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3!
Đó là sự nhầm lẫn trong nhận thức.
Và đó cũng là sự khác biệt giữa lịch sử đã qua và trào lưu của
thời đại ngày nay.
Người ta thường nói, nếu bắn vào quá khứ bằng một khẩu súng lục thì tương lai sẽ bắn vào chúng ta với một khẩu… đại bác!
***
* Xem Video “Ca khúc “Trưng Nữ
Vương” của nhạc sĩ Thẩm Oánh do các cựu nữ sinh trường Trưng Vương nhiều
niên khóa trình diễn tại Hoa Kỳ ngày 20/3/2016:
.jpg)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét